Suhejb ibnu Sinan transmeton, se Profeti (a.s) ka thënë: “Çështja e besimtarit është e habitshme. Në fakt e gjithë çështja e tij është mirësi. Kjo i ndodh vetëm besimtarit. Nëse i vjen një e mirë, ai falenderon dhe kjo është mirë për të. Nëse e godet një e keqe, ai duron dhe kështu është mirë për të”.
Kuptimi i disa shprehjeve:
E mirë: Ndonjë e mirë me të cilën njeriu kënaqet dhe gëzohet
E keqe : Ndonjë e keqe e cila e godet në trupin, familjen, fëmijët apo në pasurinë e tij.
Dritë mbi kuptimin e hadithit:
Në këtë botë çdo njeri në momente të caktuara kalon vështirësi e në disa të tjera ka gëzim e hare. Ky është ligji i jetës. Dynjaja është bota e sprovës dhe e provimit, ashtu si ka thënë Allahu i Lartësuar në Kur’an: “Do t’ju sprovojmë në të keqe dhe në të mirë, e pastaj do të ktheheni tek Ne”.[1]
Zemra e besimtarit është e mbushur me dashurinë për Allahun dhe të dërguarin e Tij, është e mbushur me besim dhe kënaqësi nga ajo që ka përcaktuar Allahu për të. Kjo është e mirë, sepse e ruan njeriun nga mendjemadhësia dhe arroganca, kur ai është i mbuluar me të mira. Po ashtu (besimi) e shmang atë nga dëshpërimi, që të shkatërron dhe pesimizmi vrasës kur të bie ndonjë fatkeqësi. Kështu që në të dy rastet ai përfiton një mirësi të madhe.
Falenderimi në mirëqënie: Prej fryteve më të mëdha të besimit është falenderimi i mirësive dhe begative. Falenderimi vetëm me gojë nuk mjafton. Por ajo që kërkohet, është falenderimi me vepra, që kryhet nëpërmjet shqisave dhe organeve. Falenderimi me zemër trashëgon kënaqësi, pëlqim dhe bindje.
Frytet dhe të mirat e falenderimit janë të shumta, duke i nxjerrë nga thënia profetike (falenderon dhe kjo është mirë për të). Prej më kryesoreve janë:
1- Falenderimi është një ibadet madhështor, ku nëpërmjet tij njeriu përfiton kënaqësinë e Allahut. Allahu i Lartësuar thotë në Kur’an: “Më kujtoni që t’ju kujtoj dhe më falenderoni e mos e mohoni mirësinë”.[2]
2- Falenderimi e shton, i jep bereqet dhe e ruan mirësinë, ashtu si thotë Allahu i Lartësuar në Kur’an: “Përkujto kur Allahu njoftoi se nëse falenderoni, do t’ua shtoj mirësitë e nëse e përbuzni mirësinë Time, dijeni se ndëshkimi Im është i rreptë”.[3]
3- Falenderimi është një përkujtim i vazdueshëm i vlerës së mirësisë dhe rëndësisë së saj. Për këtë arsye njeriu është i kujdesshëm ndaj saj, nuk e përdor atë në haram, ashtu si edhe nuk tregohet koprac, që t’i ndihmojë të varfërit dhe ata që kanë nevojë, sepse ajo është dhuratë nga Allahu.
4- Falenderimi rrënjos sigurinë dhe kënaqësinë në zemrën e muslimanit. Ai nuk ka smirë për të tjerët e as nuk lakmon atë që ata kanë. Kjo është pasuria e shpirtit.
Ndërsa ata, në zemrën e të cilëve ka mbizotëruar dashuria për para, janë në frikë se mos ju humbasë ajo, që e lakmojnë dhe atë që duan t’iu shtohet pa asnjë kufi. Përshkrimin më të bukur të kësaj gjendjeje e ka përmendur Allahu i Lartësuar në Kur’an: “Njeriu është i prirur që të jetë i paduruar. Kur e godet ndonjë e keqe, ai ankohet së tepërmi. Por kur e gjen e mira, ai bëhet tepër koprac. Përveç atyre që falen, të cilët janë të rregullt në faljen e namazit, të cilët nga pasuria ndajnë një pjesë të caktuar për lypësin dhe për nevojtarin që nuk lyp”.[4] Çfarë dobie do t’i bëjë ky gëzim i jashtëm i pasurisë së shumtë, kur ai ka frikë e është në tension të madh për pakësimin apo shkatërrimin e saj.
Gëzimi i vërtetë i mirësisë është vetëm atëherë, kur falenderon Dhuruesin, pa rendur marrëzisht për ta shtuar atë apo të pikëllohesh për atë që ka kaluar.
Sa e bukur është fjala profetike: “Ai që ka si synim kryesor dynjanë, Allahu do t’ia shpërndajë punën, do ta bëjë të varfër e nga dynjaja do t’i vijë vetëm aq sa i është përcaktuar. Ndërsa kush ka si synim kryesor botën tjetër, Allahu do t’ia mbledhë punët, do ta bëjë të pasur në zemër dhe dynjaja do t’i vijë e detyruar”.[5]
Prandaj muslimani gjithmonë duhet të jetë i kënaqur e të falenderojë Dhuruesin e Lartësuar. Ai duhet të shërohet nga sëmundja e kopracisë dhe e lakmisë së shpirtit, të ketë kujdes nga dëshira e shfrenuar e lidhjes së fortë që ka me paranë dhe animin e plotë që ka për dynjanë. Le ta dijë, se pasuria ikën. Ajo është një borxh që duhet kthyer dhe se konkurimi për shkak të tij është rruga, që të çon drejt shkatërrimit.
Durimi ndaj fatkeqësive:
Sa të shumta janë rastet, kur njeriun e godasin fatkeqësitë: sëmundje e papritur, vdekje, frika nga armiku, humbja e parave, apo çdo gjë tjetër. Prej këtyre fatkeqësive shpeshherë njerëzit kanë frikë, merakosen e bien në depresion të madh dhe si pasojë e kësaj rrjedhin sëmundjet shpirtërore, që e shkatërrojnë jetën e njeriut. Në këtë rast fatkeqësia shtohet dhe jeta i bëhet sterrë e zezë.
Por besimtari i sinqertë në besimin, bindjen tek Allahu e që është i kënaqur me caktimin e Tij, nuk lëkundet e as nuk frikësohet nga fatkeqësitë e vështirësitë. Përkundrazi ai i dorëzohet urdhrit të Allahut dhe duron, gjë kjo që ia lehtëson fatkeqësinë dhe ndikimin e saj negativ, duke shpresuar shpërblimin tek Allahu. Ai është i bindur, se Allahu është Mëshirues dhe Dashamirës, sepse mëshira e Allahut të Lartësuar për robërit e Tij është më e madhe se mëshira e nënës për fëmijën e saj. E pas kësaj fatkeqësia kalohet kollaj dhe vështirësia largohet. Kush duron ndaj fatkeqësisë që i bie, është më mirë për të në këtë botë dhe në botën tjetër.
Imam Ibn Tejmije (Allahu e mëshiroftë) ka thënë: “Profeti a.s na ka lajmëruar, se Allahu i zgjidh çdo hall besimtarit, që duron kur i bie ndonjë fatkeqësi e falenderon kur është në mirëqënie. Në të dy rastet është mirë për të. Allahu i Lartësuar ka thënë: “Në këtë ka argumente për secilin që duron dhe falenderon shumë”. E ka përmendur këtë katër herë në Kur’an. Ndërsa ai, i cili nuk duron ndaj fatkeqësive e nuk falenderon kur është në mirëqënie, nuk dihet nëse do t`i ecë mbarë për të zgjidhur hallin”.[6]
Këtu shtrohet një pyetje: Pse durimi konsiderohet i mirë për besimtarin?
1- Sepse të durosh, do të thotë që ke zbatuar urdhrin e Allahut, i je dorëzuar dhe je i kënaqur me caktimin e Tij. Ai është Mëshiruesi, Dashamirësi e i Lartësuari, i Cili ka urdhëruar që të jemi të duruar në kësi rastesh. Allahu i Lartësuar thotë: “O ju të cilët keni besuar, bëni durim, qëndroni të palëkundur përpara armikut dhe kini frikë Allahun që të shpëtoni”.[7] Për këtë arsye domethënien e fjalës “durim” disa dijetarë e kanë përkufizuar: “mbajtje qëndrim të mirë e të edukuar, në rastin kur të ndodh ndonjë fatkeqësi”.
2- Sepse durimi dhuron kënaqësi, qetësi shpirtërore dhe e largon frikën. Mirëpo këtë e kanë vetëm besimtarët e sinqertë. Allahu i Lartësuar thotë: “O ju të cilët keni besuar kërkoni ndihmë me durim dhe falje. Me të vërtetë Allahu i do durimtarët”.[8] Profeti a.s. ka thënë: “Kur Allahu e do një popull e sprovon. Ai që është i kënaqur me sprovën, i takon kënaqësia. Ndërsa ai, i cili është i zemëruar, e meriton zemërimin e Allahut”.[9]
3- Sepse durimi ka një shpërblim të madh në ditën e Gjykimit. Ka falje mëkatesh dhe ngritje në grada të larta. Allahu i Lartësuar thotë: “Shpërblimi i durimtarëve është pa llogari”.[10] Ebu Hurejra transmeton, se profeti (a.s) ka thënë: “Çfarëdo që ta godasë besimtarin:[11] lodhje, sëmundje, telash, problem, e keqe, brengë qoftë edhe një gjemb që e shpon, Allahu ia shlyen atij gjynahet”.
4- Sepse durimi është çelësi i lehtësimit dhe shkak i largimit të vështirësisë dhe brengës. Allahu i Lartësuar thotë: “Me të vërtetë pas vështirësisë vjen lehtësimi. Pas vështirësisë vjen lehtësimi”.[12]
5- Sepse ushtrimi i vetes për të bërë durim të shpie në triumfin ndaj shpirtit, rrënjosjen e cilësive të mira dhe largimin e cilësive të këqia. Profeti (a.s) ka thënë: “Kush bën durim, Allahu e bën të durueshëm.”[13] Nëse besimtari ngrihet në gradat e larta të pastrimit të zemrës, atëherë ai do të shijojë ëmbëlsinë e besimit dhe do të jetë më i përkushtueshëm ndaj Mëshiruesit.
6- Sepse frika dhe tronditja nuk mund të ndryshojnë gjë. Në qoftë se njeriu nuk duron për të zbatuar urdhrin e Allahut, do të jetë i detyruar të bëj durimin e një të përbuzuri, por kështu ai do të humbë shpërblimin e durimit.
Ibn Kajjm El Xheuzijeh ka thënë: “Çdokush është i destinuar të durojë ndaj gjërave që i urren, me hir apo me pahir. Ai që është zemërgjerë do të durojë me dëshirë, sepse ai është në dijeni të përfundimit të mirë që e pret. Ndërsa zemërngushti do të durojë pa dëshirën e tij, sepse ai vërtitet rreth sferës së frikës dhe shqetësimit pa gjetur melhemin e duhur nga ajo”.
Për këtë arsye pabesimtari dhe njeriu i shthurrur nuk kanë besim tek jeta, gjithmonë janë në merak e tension, sepse ata e përballojnë jetën duke mos ju mbështetur Krijuesit. Kur ai përballet me kërcënimin e rreziqeve, bie në kolaps e dobësohet fizikisht. Ai është një pendë që e fryn era, gjithmonë në tension, konfuz, i përbuzur tek njerëzit apo fodull ndaj tyre sipas rastit.
Ndërsa besimtari jeton një jetë të nderuar dhe të qetë. Ai e di se ekzistenca e tij ka vlerë dhe synim të lartë. Kështu që ai është kënaqur me qetësinë e shpirtit dhe zemrës. Kjo është jeta e mirë që bëjnë besimtarët në dynja për të qenë të lumtur.
Përfitimet e nxjerra nga hadithi:
1- Prej shenjave që tregojnë për forcën e besimit, janë falenderimi i mirësive dhe durimi ndaj fatkeqsive. Secila prej tyre ka nevojë për të mbizotëruar ndaj vetvetes dhe dëshirave shfrenuese.
2- Shpërblimi i madh që kanë falenderuesit dhe durimtarët në këtë botë dhe në botën tjetër.
3- Durimi është çelësi i lehtësimit të vështirësive në këtë botë, rruga për të fituar kënaqësinë e Allahut dhe për të hyrë në xhenet në ditën e Gjykimit.
4- Arroganca e treguar me begatinë, shndërrohet në zemërim dhe dëshpërimi i tepruar kur të bie ndonjë fatkeqësi, sjell një fatkeqësi tjetër.
5- Ndryshimi i madh ndërmjet lumturisë së besimtarit në qetësinë shpirtërore që gëzon e besimin e plotë që ka tek Zoti dhe fatkeqësisë së jobesimtarit dhe njeriut të shthurur, në dëshpërimin, tensionin dhe frikën që ndjen nga e panjohura.
Perktheu: Elton Harxhi
[1] Sure Enbija, ajeti: 35
[2] Sure El bekare, ajeti: 156
[3] Sure Ibrahim, ajeti:7
[4] Sure El Mearixh: 19-25
[5] Transmeton imam Ibnu Maxheh: 4105. të gjithë transmetuesit e hadithit janë të saktë.
[6] Marrë nga libri “përmbledhje e fetavave”
[7] Sure Ali Imran: 200
[8] Sure El Bekare: 153
[9] Transmeton imam Tirmidhiu. Hadithi është i mirë dhe i saktë.
[10] Sure Ez Zumer: 10
[11] Transmetojnë imam Buhariu: 5318 dhe imam Muslimi: 2398.
[12] Sure Inshirah: 5-6
[13] Transmetojnë imam Buhariu: 1469 dhe imam Muslimi: 1053
