Ibn Ata’il-lah El Iskenderi (r.h) ka thënë:
“Çlodhe veten nga planifikimi, sepse atë që tjetërkush (Allahu) e ka kryer në vendin tënd, nuk duhet ta ndërmarrësh vetë.”
1 – Pikat kryesore që trajton urtësia:
Ftesa për t’u çlodhur shpirtërisht nga barrët e planifikimit të tepruar.
Kujtesa se planifikimi i vërtetë është në dorën e Allahut, jo në duart tona.
Mësimi mbi besimin dhe dorëzimin ndaj caktimit hyjnor.
Paralajmërim kundër shqetësimit për gjëra që tashmë janë përcaktuar.
Qetësi e zemrës përmes bindjes se Allahu kujdeset për çështjet e robit të Vet.
2 – Shpjegimi i urtësisë
Fjalët “Çlodhe veten nga planifikimi” nuk janë thirrje për plogështi apo braktisje të shkaqeve, por për çlodhje shpirtërore nga ankthi i tepërt që lind kur njeriu mendon se ai vetë është zot i planeve të tij.
Ibn Ata’illah (r.h) nuk ndalon përpjekjen, por e orienton zemrën që të mos varet nga përpjekja, por nga Zoti që e bekon atë përpjekje.
Kjo urtësi është një reflektim i thellë mbi kuptimin e mbështjetjes tek Allahu i Madhëruar, që Kurani e përshkruan si virtyt të besimtarëve. Allahu i Lartësuar thotë: “Kush mbështetet te Allahu, Ai i mjafton.”[1] Ky ajet është themeli i dorëzimit shpirtëror. Ai na mëson se qetësia e vërtetë nuk vjen nga planet e suksesshme, por nga besimi se plani i Allahut është më i mirë se çdo plan i yni.
Në një hadith të saktë, Profeti (a.s) ka thënë: “Sikur ju të mbështeteshit tek Allahu me mbështetjen e duhur, Ai do t’ju furnizonte ashtu siç furnizon zogjtë: ato nisen në mëngjes me barkun bosh dhe kthehen në mbrëmje të ngopura.”[2] Ky hadith është shembulli më i qartë i qetësisë gjatë një veprimi: zogjtë dalin, kërkojnë ushqim, por zemra e tyre nuk rri e tronditur, ato e dinë se Allahu i furnizon. Po kështu, besimtari duhet të planifikojë, të veprojë, por pa i dhënë nefsit të vet rolin e Zotit.
Profeti (a.s) ishte modeli më i përsosur i ekuilibrit midis planifikimit dhe mbështetjes tek Allahu.
Kur u nis për Hixhret nga Meka në Medinë, ai planifikoi me kujdes çdo detaj: fshehjen në shpellën e Theurit, shoqërimin me Ebu Bekrin (r.a), rrugën e zgjedhur dhe udhërrëfyesin që nuk ishte mysliman. Por, në të njëjtën kohë, zemra e tij ishte plot besim dhe i ishte dorëzuar plotësisht Krijuesit. Madje ai (a.s) të njëjtën gjë bëri dhe me Ebu Bekrin (r.a) kur i tha: “Mos u trishto, se Allahu është vërtet me ne.”[3]
Ky është kuptimi i vërtetë i urtësisë së Ibn Ata’ilahut: bëj planin tënd, por mos e ngarko shpirtin me frikën e rezultatit, sepse ai tashmë është në dorën e Zotit.
Kur Omer ibn Hattabi (r.a) dëgjoi dikë që tha: “Unë do të qëndroj dhe do të pres furnizimin e Allahut”, ai i tha: “Nga qielli nuk zbret as ar e as argjend. Allahu nuk ju ka urdhëruar të rrini, por të kërkoni furnizimin duke e përmendur Atë.” Pra, Omeri (r.a) e dallonte qartë: Të mbështetesh tek Allahu nuk do të thotë plogështi, por është veprim me zemër të qetë dhe besim se përfundimi është në dorën e Zotit.
Imam Gazaliu (r.h) ka thënë: “Përpiqu për jetesën tënde, por mos e shih veten si shkak të saj; shiko Zotin që të ushqen përmes saj.”
Ndërsa imam Ibn Rexhebi (r.h) ka thënë: “Kush e çlodh shpirtin nga planifikimi i tepruar, ai gjen ëmbëlsinë e mbështetjes së vërtetë tek Allahu.”
Të tillë ishin edhe njerëzit e devotshëm që e jetonin këtë urtësi. Ata përgatiteshin, por s’jetonin në ankth.
Njëri prej tyre thoshte: “Ne planifikojmë, por zemra jonë pret atë që ka planifikuar Zoti.”
3 – Mesazhi i urtësisë:
Kjo urtësi të mëson t’i dorëzohesh plotësisht Zotit, pa rënë në plogështi, por duke gjetur paqe në bindjen se Ai tashmë është kujdesur për ty para se të mendoje ti për veten tënde. Mesazhi i saj është qartësisht shpirtëror: “Përpiqu si njeri, por mos u shqetëso si Zot.” Sepse njeri i qetë është ai që i ka dorëzuar çështjet e veta tek Ai që nuk harron të kujdeset edhe për milingonën në errësirë.
4 – Analizë shpirtërore:
Shpirti njeriut shpesh rëndohet nga dëshira për ta kontrolluar fatin, duke harruar se gjithçka është në dorën e Allahut. Kjo urtësi i mëson zemrës qetësinë e të mbështeturit tek Allahu, që është besimi aktiv se çdo gjë që ndodh është në planin e urtë të Zotit. Në thelb, ajo shëron sëmundjen e ankthit dhe mbingarkesës shpirtërore, që lind kur njeriu përpiqet të jetë “Zot i planeve të veta”, duke harruar se Ai që planifikon më mirë është Allahu. Kështu, shpirti gjen pushim duke ditur se çdo pengesë, vonesë apo ndryshim është pjesë e një urtësie hyjnore.
5 – Udhëzime praktike:
Planifiko me përkushtim, por në çdo hap thuaj: “Nëse dëshiron Allahu” (inshallah).
Kur gjërat nuk ecin sipas planit, mos u trondit, kujto se Zoti e ka planin e Tij më të mirë.
Mos lejo që frika nga e ardhmja të të marrë qetësinë e tanishme.
Përkujto çdo mëngjes dhe mbrëmje se mbi ty është një Zot që të mbron, të ushqen dhe të udhëheq.
Lexo dhe medito shpesh rreth ajetit: “Allahu është Mbrojtësi i atyre që besojnë. Ai i nxjerr ata nga errësirat në dritë.”[4]
Autor: Elton Harxhi
[1] – Sure Talak: 3.
[2] – Tirmidhiu.
[3] – Sure Teube: 40.
[4] – Sure Bekare: 257.
