Thelbi i artikullit
Artikulli “Koka e humbur” trajton krizën e thellë që po kalon umeti islam në kohët moderne dhe nevojën për një projekt të qartë, të bashkuar dhe të organizuar për ta nxjerrë nga gjendja e përçarjes dhe dobësisë. Mungesa e një “koke” që të udhëheq dhe orientojë këtë umet është shkaku thelbësor i dështimit të tij në shumë fusha. Artikulli thekson se rrëzimi i hilafetit ka qenë pika e kthesës, pas së cilës umeti humbi unitetin, autoritetin dhe projektin e përbashkët, duke u kthyer në një trup të copëtuar dhe të mpirë përballë fatkeqësive të njëpasnjëshme.
Zgjidhja, sipas artikullit, është rikthimi i një “koke” që organizon dhe mobilizon pjesët e shpërndara të umetit përmes një projekti islam gjithëpërfshirës. Ky projekt duhet të ketë tri shtylla kryesore: një vizion të qartë islam, që i mbështetet Kuranit dhe ligjeve të tij; roje dhe bartës të dijes, që e ruajnë dhe zhvillojnë projektin; dhe një sistem politik që e përfaqëson dhe e zbaton me përkushtim. Pa këto, çdo lëvizje për ndryshim mbetet e çalë dhe afatshkurtër, duke u rrëzuar në të njëjtin kaos që përpiqet të luftojë.
Artikulli thekson nevojën për një projekt civilizues dhe strategjik, që nuk është thjesht reagim ndaj armiqve, por synon ndërtimin e një realiteti të ri mbi baza shkencore, njohjeje dhe organizimi. Ky projekt duhet të jetë gjithëpërfshirës, të nxisë mendimin kritik dhe zhvillimin, dhe të përfshijë prioritetet reale të umetit – me vëmendje të veçantë ndaj rajoneve të bekuara si Shami dhe Kudsi. Vetëm në këtë mënyrë, umeti mund të rilindë dhe të zërë vendin që i takon në arenën globale.
Për një pasqyrë më të gjerë dhe të argumentuar, ju ftojmë të lexoni tekstin e mëposhtëm:
Me të vërtetë, hutimi në të cilin ndodhet sot umeti në të gjitha fushat e jetës së tij dhe dobësia që ka arritur në shkallën më të ulët, derisa është bërë më pranë poshtërimit sesa cilësdo shkallë të nderit dhe krenarisë, është një mesazh i qartë dhe i fortë, që i drejtohet të mençurve, dijetarëve, mendimtarëve, të rinjve dhe çdo kujt që me të vërtetë e ndien përkatësinë ndaj këtij umeti dhe që përpiqet për përparimin, ringritjen dhe udhëheqjen e tij: Ndaluni dhe pyesni veten: Pse jemi në këtë batak?! Pse jemi në këtë përçarje?! Pse jemi në këtë përbuzje dhe nënçmim?! Pse dijetarët nuk i kanë ofruar umetit një zgjidhje për t’u ngritur nga rënia e tij?! Dhe pse kaq shumë fatkeqësi të llojeve të ndryshme?!
Nuk kalon pothuajse asnjë natë pa një krizë në Irak, e sapo zgjohemi në mëngjes, përballemi me një katastrofë në Jemen; në mesditë një tjetër problem shfaqet në Egjipt, ndërsa në mbrëmje ndodh një tragjedi në Siri. Nga një vatër tensioni në një cep të botës islame në një tjetër zjarr në një vend tjetër, dhe ne përpiqemi me nxitim të shuajmë flakët – duke hedhur qetësues këtu e atje – aqsa ummeti është shndërruar në një institucion zjarrfikësi. Çdo ditë përballemi me një zjarr të ri, me një klithmë të re, me të plagosur, të vrarë e të lënduar. Kemi arritur në atë pikë saqë trupi i umetit është bërë një me dhimbjen – nuk reagojnë më as britmat, sepse dhimbja është bërë e zakonshme. Madje edhe kur i priten pjesë nga trupi, ai nuk ndien më – dhimbjet e përsëritura i kanë mpirë ndjeshmërinë dhe i kanë zhdukur vetëdijen. Umeti është zhytur në një gjendje kome, nga e cila nuk di më si të zgjohet.
Problemi qëndron në një fjali të vetme: ne jemi një umet pa kokë. Që umeti të rikthehet në pozitën dhe ndikimin e tij, patjetër që ka nevojë për një ‘kokë’ që e organizon lëvizjen e tij. Koka e umetit u pre që nga rrëzimi i hilafetit. Sepse umeti, nën hijen e hilafetit – pavarësisht disa kritikave – gëzonte një autoritet që e mbronte dhe një projekt që e përqafonte; i ruante vendet e shenjta dhe për një kohë të gjatë kishte autoritet dhe kishte identitet të qartë. Por kur hilafeti u rrëzua, për shkak të faktorëve të brendshëm dhe të jashtëm, umeti u shpërbë në copa, parti, shtete, grupe, rryma dhe sekte!”
Gjendja u përkeqësua edhe më tej me shpërbërjen e atyre që vetë kishin ndikuar në fragmentimin e umetit; ndarjet e njëpasnjëshme prodhuan edhe më shumë ndarje, derisa procesi i copëtimit arriti një pikë kritike. Sot, vështirë se mund të gjendet një entitet i fuqishëm dhe i qëndrueshëm brenda umetit që të shërbejë si bosht bashkimi apo pikënisje për një rilindje të vërtetë. Terreni është bërë i paqëndrueshëm dhe i shpërndarë, çka e vështirëson më tej mundësinë për një ringritje të organizuar dhe të qëndrueshme në nivel të përgjithshëm.
Çdo grupim, shtet, rrymë, grup apo sistem paraqitet si koka kryesore, madje disa individë pretendojnë se janë vetë kokat, dhe kështu dhembjet u shtuan, deri sa erdhi dita kur umeti nuk pati zgjedhje tjetër, përveçse t’i përkasë frontit të sionistëve ose frontit të sektarizmit! Sikur të ishte e destinuar të jetë vetëm një ndjekës i përdorur, i lëvizur me vullnetin e të tjerëve dhe që i shërben një projekti tjetër, duke pasur parasysh se nuk ka projekt që të mos jetë armiqësor ndaj unitetit, besimit dhe identitetit të umetit!
Situata është përkeqësuar më tej kur disa regjime politike në rajon i janë bashkuar projektit sionist dhe janë larguar nga vullneti i popujve të tyre për të kundërshtuar këtë projekt. Këto regjime filluan të ushtrojnë ndaj myslimanëve veprime të trullosjes, vrasjes, ndarjes dhe largimit nga vendlindja që as pushtimi i drejtpërdrejtë nuk do të mund t’i bënte, madje as të ëndërrohej!”
Cila është zgjidhja?
Që umeti të rikthehet në pozitën e tij të denjë si një umet që kalon mbi çdo projekt, ai patjetër ka nevojë për një kokë që e lëviz dhe organizon, e cila kontrollon lëvizjen e pjesëve të tij brenda, në mënyrë që të mos kalojnë njëra mbi tjetrën, të koordinojë përdorimin e kapaciteteve të tij, të unifikojë drejtimin e tij dhe të mbledhë shpërndarjen e tij. Umeti ynë nuk është i përshtatshëm të marrë një kokë të prodhuar në laboratorët e agjencive ndërkombëtare të inteligjencës dhe regjimeve armiqësore ndaj islamit; përkundrazi, kjo kokë duhet të jetë një krijim i plotë i frymëzuar nga Kurani dhe islami, në parimet, aspiratat dhe vizionet e tij.
Për të krijuar një kokë të tillë, ajo duhet të ketë tre elementë që e bëjnë atë vërtet të jetë e tillë:”
1 – Projekti:
Umeti ka nevojë për një projekt islam gjithëpërfshirës, që bashkon dhe nuk ndan, i ndërtuar mbi ligjet e Kuranit dhe legjislacionin islam. Dijetarët dhe intelektualët janë përgjegjës për këtë detyrë, prandaj duhet të mbështesin një grup dhe t’i rikthejnë umetit vizionin e projektit islam, i cili duhet të bazohet në parashikimin e një të ardhmeje të sigurt, për t’i mundësuar umetit të pozicionohet përsëri në të. Pa një formësim të projektit dhe përcaktimin e karakteristikave, fazave dhe kufizimeve të tij, si çdo projekt në botën njerëzore, nuk ka ndonjë përfitim të rëndësishëm nga lëvizjet e ndryshme, të cilat mbeten thjesht qetësues që nuk ndihmojnë atë që po vuan, nuk shërojnë të sëmurin dhe nuk aftësojnë të paaftin. Nëse i pyet njëqind dijetarë myslimanë, ose udhëheqës të lëvizjeve islame apo të tjerë, për karakteristikat e projektit islam, do të dëgjosh njëqind projekte dhe njëqind konceptime, secili me idetë e veta. Por e vërteta e hidhur është se umeti ynë sot nuk ka asnjë projekt!
2 – Rojet dhe Mbajtësit:
Nëse një projekt ngrihet, por nuk ka roje nga njerëzit e dijes që ta furnizojnë me zhvillim, përditësim dhe thellim, atëherë ky projekt nuk do të qëndrojë dhe nuk do të ketë jetë e vazhdimësi. Çdo projekt që nuk përfshin vazhdimisht rinovimin, ndryshimin, përmirësimin dhe mbrojtjen e përhershme, nuk ka shanse për sukses dhe arritje.
Gjithashtu, nëse ka roje – pra dijetarë – por nuk kanë një projekt për ta ruajtur, organizuar dhe thelluar, ata nuk janë mbajtës të mesazhit, por tregtarë të fesë dhe grabitës rrugësh.
3 – Autoriteti kohor:
Ose, siç quhet ndryshe, sistemi politik, i cili merr përsipër projektin dhe kujdeset për bartësit e tij. Nëse ngrihet një sistem politik dhe pretendon se mbart idenë e Islamit, apo vepron në bazë të referencës së tij, ai është naiv. Sepse në këtë formë nuk është gjë tjetër veçse një praktikë politike, e cila zgjat aq sa zgjati në Pakistan me Dija El-Hak, në Sudan me Omar el-Beshir, në Turqi me Partinë për Drejtësi dhe Zhvillim… e të tjerë si ata – e më pas zhduket shpejt, sikur të mos ketë ekzistuar fare – sepse ka humbur themelin më të madh të ekzistencës së saj: projektin për të cilin ishte ngritur.
Për këtë arsye, Pejgamberi (a.s) refuzoi të marrë pushtetin politik përpara se të përmbushej projekti dhe të përgatiteshin bartësit e tij. Kur kurejshët ia ofruan në fillim të shpalljes të bëhej mbret i tyre, ai e refuzoi, në mënyrë që të mos bëhej thjesht një mbret si gjithë mbretërit – pa një projekt me përmasa të qarta, pa roje të edukuar, të cilëve u kishte hyrë thellë në shpirt, ishte përzier me gjakun dhe mishin e tyre, dhe me të cilin kishin jetuar e për të cilin jetonin.
Pikat që duhen pasur parasysh:
– Projektet ekzistuese sot i kanë të përmbushura të tri elementët: qoftë projekti sionist, sektar apo të tjerë. Ata kanë një projekt doktrinor të qartë, me plane të strukturuara shkencërisht për të ardhmen, me rrugë të ndryshme për zbatimin e tij. Po ashtu kanë një grup intelektualësh, dijetarësh dhe patronazhistësh që e mbrojnë projektin, e zhvillojnë dhe përgatisin bartës të aftë për të. Për më tepër, çdo projekt nga këto ka edhe një sistem politik që e përvetëson dhe e mbron atë – madje ai është produkt i këtij projekti dhe një nga shtyllat e tij themelore.
– Projekti islam nuk duhet të jetë vetëm një projekt kundërpërgjigjës ndaj ndonjë projekti tjetër. Ai nuk duhet të kufizohet vetëm në përballjen me sektarizmin, ose vetëm me kristianizimin, ose vetëm me ateizmin, sionizmin apo të tjerë. Përkundrazi, ai duhet të jetë një projekt civilizues gjithëpërfshirës, në të cilin çështjet trajtohen sipas përparësisë së tyre, urgjencës dhe mundësive të disponueshme.
– Ky projekt duhet të ketë një vizion shkencor për të ardhmen. Sepse një projekt që nuk posedon një parashikim të bazuar shkencërisht për realitetin ku do të zhvillohet, nuk do të ketë sukses. Kush nuk e di çfarë do të ndodhë, nuk mund të dijë ku do të jetë. Për këtë arsye, Allahu i tha të Dërguarit të Tij (a.s): “Po kështu Ne i sqarojmë argumentet, në mënyrë që të bëhet e qartë rruga e mëkatarëve.”[1]
– Ky projekt duhet të përfaqësojë një progres në fushën e njohurive, sepse nëse umeti nuk ka një progres në fushën e dijes, nuk do të ketë kurrë progres në politikë, ushtri dhe as ekonomi. D.m.th: nuk ka përparim pa dije. Dhe dija nuk është thjesht riciklim informacioni, por është prodhim konceptesh dhe njohurish, përthithje e zhvillimeve të reja dhe përdorimi i Kuranit si udhëzues në organizimin e jetës përmes ligjeve dhe metodologjisë së tij.
– Projekti islam nuk do të thotë shkrirje e njerëzve në një kallëp të ngurtë, ku nuk ka vend për larmi apo mospajtime. Përkundrazi, ai duhet të nxisë fuqitë e mendimit, krijimtarisë dhe gjerësinë e kuptimit, të shfrytëzojë të gjitha energjitë, dhe të heqë dorë nga “veshjet e vjetra”, sepse beteja e së nesërmes ka armët, format, mjetet dhe veshjet e saj të veçanta.
– Një projekt që ngutet për të kaluar fazat e tij, pa përmbushur siç duhet kërkesat e çdo faze, që kalon në zbatim pa bazë të qëndrueshme, ose në politikë pa metodologji të qartë, do të detyrohet pas shumë kohësh e sakrificash të kthehet në pikën zero – madje ndoshta edhe më poshtë se kaq.
– Rëndësia e rajonit të Shamit duhet të merret në konsiderat, pasi Allahu i ka dhënë atij një status të bekuar e të veçantë. Ajo është një tokë e bekuar nga Allahu. Transmetohet nga Ebu Dardaja se i Dërguari i Allahut (a.s) ka thënë: “Ndërsa po flija, pashë se shtylla e librit (Kurani) u ngrit nga koka ime. Mendova se po merrej nga unë, e ndoqa me shikim dhe ajo u vendos në Sham. Vini re! Vërtet, besimi do të jetë në Sham kur të ndodhin trazirat.”[2] Të gjitha projektet e mëdha kanë pasur në fokus rajonin e Shamit dhe kanë ndërtuar strategjitë e tyre mbi bazë të tij; prandaj, ky rajon nuk duhet anashkaluar në vizionin e projektit, madje as në nisjen e tij.
– Kudsit i është dhënë flamuri i Islamit, të cilin i Dërguari i Allahut (a.s) e mori nga të gjithë profetët para tij dhe iu la amanet këtij umeti. Allahu e bëri atë bekim për botët. Prandaj bashkimi rreth saj si flamur, mund të bëhet baza për çlirimin e të gjitha trojeve islame – jo vetëm që ajo të çlirohet nga të gjitha trojet, por që me anë të saj të çlirohen të gjitha trojet.
– Umetit nuk i mungojnë mundësitë dhe kapacitetet në asnjë fushë. Përkundrazi, ai zotëron mjaftueshëm kapacitete për ta çliruar gjithë botën nga zgjedha e shtypjes, padijes dhe shkatërrimit. Por, për fat të keq, për shkak të mungesës së “kokës” udhëheqëse, umeti renditet i pari në botë për shpërdorimin e burimeve dhe energjive.
– Umeti nuk do të nisë nga zeroja. Akoma ka përrenj të së mirës që rrjedhin kudo në botë, të cilat presin thirrjen e së vërtetës, flamurin e sinqeritetit dhe zërin e punës e të përpjekjes.
– Ka pikënisje të shëndosha nga sheriati që vazhdojnë të derdhin jetë, të formësojnë të tashmen dhe të ndërtojnë horizontin e së ardhmes. Kurani ende e udhëheq umetin drejt ngritjes, ashtu siç ka thënë i Dërguari i Allahut (a.s): “Ky Kuran është një litar (i fuqishëm), një skaj i tij është në dorën e Allahut dhe tjetri në duart tuaja. Mbajuni fort pas tij, sepse nuk do të humbni dhe nuk do të shkatërroheni kurrë pas tij”[3]
Po ashtu, besimi na përkujton premtimin e Allahut të Lartësuar: “Kush afrohet tek Unë një pëllëmbë, Unë i afrohem një parakrah. Kush afrohet një parakrah, Unë i afrohem një hap. Kush vjen tek Unë duke ecur, Unë i vij me vrap.”[4]
– Dhe të gjitha këto na udhëheqin përmes bindjes së patundur në Allahun: “Allahu do ta ndihmojë patjetër atë që e ndihmon Atë.”[5] “Ne e kemi bërë detyrim ndihmën për besimtarët.”[6] “Vërtet, e pavërteta është e destinuar të zhduket.”[7] “Allahu nuk do t’u japë kurrë jobesimtarëve pushtet mbi besimtarët.”[8]
Autor: Xhemal Abdu Setar
Përktheu: Elton Harxhi
[1] – Sure En’am: 55.
[2] – Ahmedi dhe Tabaraniju. Transmetuesit e Ahmedit janë të gjithë të saktë.
[3] – Hadith Sahih.
[4] – Ibn Ebi Shejbe sipas kushteve të imam Muslimit.
[5] – Sure Haxh: 40.
[6] – Sure Rum: 47.
[7] – Sure Isra: 81.
[8] – Sure Nisa: 141.
