Shpallja hyjnore i zbriti Profetit të nderuar në një kohë dhe vend të caktuar, në Mekë, në vitin 610 të erës sonë. Me fillimin e shpalljes, Kurani përcaktoi qartë se kush ishte misioni i tij; Ai (a.s) ishte dërguar si i dërguar për mbarë njerëzimin deri në Ditën e Kiametit. Gjithashtu, Kurani e përshkroi objektivin e mesazhit të tij; Ai (a.s) ishte dërguar mëshirë për mbarë njerëzimin. Duke qenë se këto dy dimensione ishin të rrënjosura qysh fillimin e misionit të tij, Profeti (a.s) u angazhua me ato të dyja përgjatë gjithë jetës, duke i pasur si pikënisje dhe bashkëshoqëruese në çdo fjalë dhe veprim. Përndryshe, ai (a.s) nuk do ta kishte përmbushur misionin e tij në mënyrën më të përsosur.
Sfida më e madhe e këtij misioni ishte harmonizimi i veprimeve të tij të përditshme në mënyrën se si ai reagonte ndaj ngjarjeve të ndryshme , të cilat ndodhnin në një kontekst të caktuar kohor dhe hapësinor, me perspektivën e shtrirë në një të ardhme të pakufizuar. Ndërsa Profeti (a.s) ndërvepronte me realitetin e kohës së tij, ai ishte i vetëdijshëm se po vendoste parime për të ardhmen. Ai (a.s) ishte, para së gjithash, i Dërguari i Zotit të botëve, dhe ky ishte funksioni dhe qëllimi i tij. Çdo veprim që ai (a.s) ndërmerrte buronte nga ky parim themelor. Për këtë arsye, harmonizimi midis veprimeve aktuale dhe efektit të tyre në të ardhmen u bë legjislacion dhe sunet. Kjo, në të vërtetë, është një barrë që nuk mund ta përballojë askush tjetër përveç atij që ka mençuri të thellë dhe largpamësi të jashtëzakonshme.
Kur përpiqemi të nxjerrim parimet e veprimeve strategjike nga jeta e Profetit, gjithmonë kemi parasysh sferën dhe qëllimin e misionit të tij, pasi ato patën një ndikim të vazhdueshëm në mendjen dhe shpirtin e tij, dhe rrjedhimisht në sjelljet dhe veprimet e tij.
Parimi i parë: Ajo që e shohim të pranishme në rrjedhën e përgjithshme të sirës së Profetit (a.s) është se metodologjia strategjike profetike ishte reformuese dhe morale. Ai (a.s) ndërvepronte me të mirën e trashëguar, largonte perdet e së keqes së sajuar, plotësonte vlerat e larta të moralit dhe urdhëronte për atë që është e njohur si e mirë. Kjo ishte një metodologji që nuk kishte shkëputje nga trashëgimia e së mirës, por përkundrazi e trashëgonte dhe e ruante atë, qoftë mirësi e sjellë nga të dërguarit dhe profetët para tij, apo mirësi e sjellë nga njerëzit në çdo kohë dhe mbi çdo besim që ata kishin.
Sira profetike është e mbushur me shembuj të këtij nocioni, disa prej të cilave do t’i shqyrtojmë në këtë libër. Një dëshmi e qartë për këtë janë fjalët pozitive të Profetit (a.s) të thëna për Aleancën e të Ndershëmve (Hilf El-Fudul), e cila u bë në shtëpinë e Abdulla ibn Xhudanit në periudhën e xhahilijes. Kjo alenacë u bë mes idhujtarëve, por për një qëllim fisnik, të cilin Profeti (a.s) e pa atë si një vepër të mirë, saqë tha se po të ftohej për diçka të tillë në Islam, do të pranonte.
Parimi i dytë: Metodologjia profetike në veprimin strategjik nuk ishte me karakter çrrënjosës. Një gjë të tillë ne nuk e hasim në jetën e udhëheqësve që historia i ka përjetësuar, të cilët ndryshuan hartat e botës duke synuar fitoren ndaj armikut me çdo kusht.
Është i vërtët fakti që Profeti (a.s) ndryshoi botën, por me një dallim thelbësor: ai e ndryshoi atë për hir të mesazhit dhe thirrjes, e jo për hegjemoni apo pushtet. Ai ruajti parimin e ndryshimit të bazuar në mesazh, pa motive hakmarrjeje, lakmi për pushtet apo synim për monopolizim të pasurisë. Gjatë gjithë marrëdhënieve të tij me Kurejshët dhe me fiset e tjera arabe, ai dëshironte që ata të bëheshin bashkëpjesëmarrës në mbartjen e mesazhit, pa u ndjerë të mundur apo të poshtëruar.
Strategjia e tij synonte ngritjen e pozitës së tyre, ruajtjen e dinjitetit dhe çlirimin e tyre nga prangat e mendimit dhe besimit të gabuar. Ai nuk dëshironte zhdukjen e tyre dhe as nuk shpresonte shuarjen e ekzistencës së tyre, gjë që konfirmohet në thënien e tij të përsëritur në shumë raste: “O Allah, udhëzoje popullin tim, sepse ata nuk e dinë.”
Ky parim i butësisë dhe durimit ishte i pranishëm në të gjitha strategjitë dhe planet e tij, paqja dhe bekimi qofshin mbi të.
Nga Aishja (r.a) transmetohet se ajo i tha Profetit (a.s) : “A ka patur ndonjë ditë që ka qenë më e vështirë se dita e Uhudit?” Ai (a.s) u përgjigj: “Kam përjetuar shumë nga populli im, dhe më e vështira që kam hasur prej tyre ishte dita e Akabes-ë, kur ia paraqita veten time Ibn Abd Jalil ibn Abd Kulalit, por ai nuk më pranoi në atë që dëshiroja. U largova i brengosur dhe ecja pa e kuptuar se ku po shkoja, derisa u gjenda në vendin e quajtur Karnuth-The’alib. Atje, ngrita kokën dhe pashë një re që më kishte mbuluar. Kur shikova, në të ishte Xhibrili (a.s), i cili më thirri dhe më tha: Allahu i Lartësuar e ka dëgjuar çfarë të ka thënë populli yt dhe si të janë përgjigjur. Ai më ka dërguar mua me engjëllin e maleve, që të urdhërosh atë për çfarë të duash kundër tyre. Atëherë engjëlli i maleve më thirri, më përshëndeti dhe më tha: O Muhamed! Allahu i Lartësuar e ka dëgjuar çfarë të ka thënë populli yt. Unë jam engjëlli i maleve dhe më ka dërguar Zoti im që të më urdhërosh çfarë të dëshirosh. Nëse dëshiron, unë mund t’i shtyp mbi ta dy malet (Ebu Kubajs dhe Ku’ajkian). Por Profeti (a.s) tha: Jo! Unë shpresoj që Allahu të nxjerrë nga pasardhësit e tyre njerëz që do ta adhurojnë vetëm Atë dhe nuk do t’i shoqërojnë asgjë në adhurim.”[1]
Kur Profeti (a.s), në atë moment të vështirë, u mbështet te kjo shpresë – që brezi i ardhshëm të jetë musliman dhe monoteist – ai në mënyrë të pashmangshme iu përmbajt …
Parimi i tretë: …durimit afatgjatë dhe përballjes graduale, në vend të një zgjidhjeje të menjëhershme dhe përfundimtare. Pavarësisht realitetit të hidhur dhe rrugëve të mbyllura në Mekë, ai zgjodhi të vazhdojë në një rrugë të gjatë dhe të vështirë, duke refuzuar zgjidhjet e shpejta dhe të menjëhershme.
Parimi i katërt: Strategjia e vizionit që ndoqi Profeti (a.s) gjatë udhëtimit të tij 23-vjeçar
Një nga shtyllat kryesore të strategjisë së Profetit në misionin e tij të gjatë 23-vjeçar ishte optimizmi i thellë dhe fokusimi i vazhdueshëm te e ardhmja e ndritur, në vend që të zhytet në vështirësitë e momentit dhe të humbasë në detajet e tij. Kjo qasje e pajisi atë me durim strategjik, si dhe me largpamësi dhe maturi të domosdoshme për të përballuar sfidat.
Kur Profeti (a.s) lutej që Allahu të nxirrte nga pasardhësit e idhujtarëve njerëz që do ta adhuronin Atë, ai në fakt po shihte përtej së tashmes – drejt gjeneratës së re, të rinjve që do të lindnin nga krerët krenarë të Kurejshëve. Fokusimi te të rinjtë nënkuptonte një parashikim të vazhdueshëm të së ardhmes, planifikim për nevojat dhe sfidat e saj, si dhe një distancim të vetëdijshëm nga përthithja në momentin aktual. Në qasjen e tij, Islami ishte një fe që i përkiste së ardhmes dhe që do të pranohej nga brezat e rinj, të cilët do të ndjenin dëshirën për diçka të re dhe do të çliroheshin nga imitimi i verbër i prindërve të tyre.
Kjo ishte një metodologji që u drejtohej brezave të lodhur nga monotonia dhe statizmi, të cilët kërkonin një mundësi për t’u çliruar dhe për të eksploruar horizonte të reja. Ishte një mesazh për brezat me mendje të hapur, të gatshëm për të mësuar dhe për të marrë iniciativa të guximshme.
Në çdo moment strategjik, Profeti e ndoqi këtë qasje pa lëkundje, edhe kur kostot ishin të mëdha. Një shembull i qartë ishte Beteja e Uhudit, ku ai pranoi mendimin e të rinjve, edhe pse personalisht preferonte të qëndronte në Medinë, një qasje me të cilën pajtoheshin edhe më të moshuarit nga sahabët e mëdhenj. Ky vendim pati pasoja të drejtpërdrejta në sigurinë e ushtrisë, pasi udhëheqësi i hipokritëve, Abdullah ibn Ubej, e përdori këtë si justifikim për t’u tërhequr nga beteja, duke marrë me vete një të tretën e ushtrisë. Ai tha: “Ai (Profeti) më injoroi mua dhe dëgjoi të rinjtë e papjekur, që nuk kanë mendim të pjekur.”
Parimi i pestë: Strategjia e tij bazohej në iniciativë dhe veprim të guximshëm, pa u kufizuar në kornizën e përcaktuar nga kundërshtarët e tij.
Ai (a.s) I befasonte të gjithë dhe ishte një hap përpara të tjerëve, duke e vënë kundërshtarin në një pozitë mbrojtëse dhe reagimi. Për këtë ka shumë shembuj. Kur Profeti (a.s) u bind se paria e Kurejshëve ishte ngurtësuar, ishte treguar arrogante dhe kishte vendosur përfundimisht ta mohonte thirrjen e tij, ai filloi të mendonte jashtë kornizës së Kurejshëve. Kështu, ai e drejtoi vëmendjen e tij drejt qytetit të dytë më të rëndësishëm në Hixhaz pas Mekës – Taifit. Vizita e tij atje ishte një përpjekje për të eksploruar horizonte të reja.
Kur rruga e negociatave me liderët e fisit Thekif u mbyll, ai nuk u tërhoq dhe as nuk u dorëzua, por rikuperoi iniciativën duke hyrë në Mekë nën mbrojtjen e Mut’im bin Adi për të vazhduar kërkimin e aleatëve të rinj. Më pas, ai u lidh me krerët e fiseve gjatë Haxhit, gjë që çoi në besëlidhjen e parë në Akabe, pastaj në të dytin, dhe përfundimisht ndodhi emigrimi për në Medine.
Sapo arriti në Medinë, ai menjëherë mori iniciativën për të forcuar radhët e myslimanëve duke bërë vëllazërinë mes muhaxhirëve dhe ensarëve, dhe më pas për të konsoliduar radhët e shoqërisë medinase përmes Kushtetutës së Medinës.
Sapo u vendos në kryeqytetin e tij të ri, ai veproi menjëherë duke penguar karvanet tregtare të Kurejshëve, duke ngjallur frikë tek idhujtarët dhe duke ia ndërprerë atyre rrugët tregtare që i lidhin me botën. Kur situata kërkonte pastrimin e frontit të brendshëm, ai nuk hezitoi të merrte masa duke dëbuar fiset Benu Nadir dhe Benu Kajnuka.
Pas disfatës së përkohshme të ushtrisë së tij në betejën e Uhudit, ai mori menjëherë iniciativën për të ndjekur idhujtarët para se plagët e tij të shëroheshin plotësisht. Kur Kurejshët u përpoqën të zhduknin myslimanët në betejën e Hendekut dhe mblodhën ushtrinë më të madhe të asaj kohe, ai i befasoi ata me hendekun mbrojtës, duke i prishur planet e tyre ushtarake.
Ndaj fiseve beduine arabe ai përdori sulme të papritura, duke mos u lënë mundësi për të marrë iniciativën në një sulm kundër tij.
Pasi Kurejshët kishin konsumuar të gjitha opsionet e tyre ushtarake pas dështimit të rëndë në Hendek, ai ndërmori hapin e madh në Hudejbije, ku arriti të ndryshojë rregullat e lojës politike dhe t’i befasojë Kurejshët me diçka që nuk e kishin pritur, duke i detyruar ata të pranonin një marrëveshje që kishte të bënte me njohjen e plotë të shtetit mysliman.
Më pas, ai mori iniciativën për të komunikuar me fuqitë ndërkombëtare, duke dërguar ambasadorë tek mbretërit e botës së vjetër dhe, kur lindi nevoja dërgoi edhe ekspedita ushtarake, siç ndodhi në Mu’te.
Parimi i gjashtë: Ai (Pejgamberi a.s) nuk i lejonte kurrë vetes që fronti i brendshëm i tij të shpërbëhej apo të përçahej.
Ai gjithmonë ishte i kujdesshëm për të ruajtur unitetin e radhëve, për të forcuar aleancat dhe për të ndërtuar aleanca. Kjo nuk vlente vetëm për besimtarët që ishin shokët e tij, por edhe për shoqërinë e Medinës dhe për bashkëkombasit jo-muslimanë. Këtë ai e përmblodhi në një fjali të vetme, kur Omeri propozoi vrasjen e udhëheqësit të hipokritëve në ngjarjen e Benu Mustalik.
Ndërsa i Dërguari i Allahut (a.s) ishte ende në atë vend, ndodhi një përleshje për ujë midis Xhehjah ibn Seid el-Ghifari (që ishte punëtor i Omer ibn el-Hattabit) dhe Sinan ibn Jezidit. Ibn Is’haku transmeton nga Muhamed ibn Jahja ibn Haban se ata u përplasën për ujin dhe u zunë. Sinani thirri: ‘O ensarë!’ ndërsa Xhehjahu tha: ‘O muhaxhirë!’ Ndërkohë, Zejd ibn Erkam dhe disa prej ensarëve ishin pranë Abdullah ibn Ubejit. Kur ai e dëgjoi këtë tha: ‘Ata po na provokojnë në vendin tonë! Pasha Allahun, nuk na ka sjellë poshtërim ndryshe veçse këta “xhelabibë” (të panjohur) të Kurejshit, ashtu siç ka thënë dikush: Ushqeje qenin tënd, të kafshon. Pasha Allahun, nëse kthehemi në Medinë, më i fuqishmi do ta largojë më të poshtrin prej saj!’ Pastaj u kthye nga njerëzit e tij dhe tha: ‘Kjo është ajo që vetë ia bëtë vetes, i latë të hyjnë në vendin tuaj, ua ndatë pasurinë tuaj! Pasha Allahun, sikur të mos i kishit ndihmuar, ata do të ishin larguar nga vendi juaj.’
Zejd ibn Erkami e dëgjoi këtë dhe, ndonëse ishte ende djalosh, shkoi t’ia tregonte të Dërguarit të Allahut (a.s), i cili ishte me Omer ibn el-Hattabin. Kur ia tregoi ngjarjen, Omeri tha: ‘O i Dërguar i Allahut, merr Abad ibn Bishrin dhe le t’ia presim kokën!’ Por Pejgamberi (a.s) tha: ‘Po si do të thuhet, o Omer, nëse njerëzit thonë se Muhamedi po vret shokët e tij?! Jo, më mirë thirr për nisje, o Omer!’”
Në një rast tjetër, transmetohet se Xhabir ibn Abdullahu ka thënë: “Kur i Dërguari i Allahut ndau plaçkën e luftës së Havazinëve në Xhi’rane, një burrë nga fisi Benu Temim u ngrit dhe tha: ‘Ji i drejtë, o Muhamed!’ Pejgamberi (a.s) tha: ‘Mjerë ti! Kush do të jetë i drejtë nëse unë nuk jam i drejtë?! Kam humbur e jam i dështuar nëse nuk jam i drejtë!’ Omeri tha: ‘O i Dërguar i Allahut, a të ngrihem dhe ta vras këtë hipokrit?’ Pejgamberi (a.s) tha: ‘Mos o Omer, të mos dëgjojnë popujt se Muhamedi vret shokët e tij!’”
Parimi i shtatë: Ai (a.s) ishte shumë i kujdesshëm që të mos përballej me armiqtë të cilët i kishin bashkuar të gjitha forcat, përkundrjet kësaj ai përpiqej për t’i shpërbërë aleancat e tyre dhe për të goditur unitetin e tyre, edhe nëse kjo kërkonte që të bëheshin marrëveshje me disa prej tyre, qoftë edhe përkohësisht.
Një veprim të tillë, ai (a.s) e ndërmorri në rrethimin e Hendekut, kur u konsultua me Ujejne ibn Hisnin dhe Harith ibn Aufin – dy prijësit e fisit Gatafan – dhe u ofroi atyre një të tretën e frutave të Medinës me kusht që të tërhiqeshin bashkë me ata që kishin me vete. Këtë veprim ia shpjegoi Sa’d ibn Ubades dhe Sa’d ibn Muadhit – dy prijësve të Evsit dhe Hazrexhit – me fjalët: “E pashë se arabët ju janë vërsulur si nga një shigjetë e vetme dhe ju kanë ardhur nga çdo anë, ndaj desha t’ua thyej fuqinë dhe ashpërsinë.”
Ai (a.s) ishte i kujdesshëm që të mos luftonte me dy armiq njëherësh në të njëjtën betejë; kur mbaronte me njërin, atëherë përballej me tjetrin. Kështu, ai filloi të ndalonte karvanët e Kurejshëve në vitin e parë të Hixhretit, pasi kishte nënshkruar marrëveshje me hebrenjtë në kushtetutën e Medinës. I luftoi Kurejshët në Bedër pasi kishte bërë marrëveshje paqeje me disa fise bregdetare si Damre, Xhuhejne dhe Gifar. Nuk u mor me Benu Kurejdhën deri sa përfundoi beteja e Ahzabit dhe rreziku u largua. Më pas, ai (a.s) dërgoi ekspedita ndaj fiseve të Nexhdit për t’i larguar ato nga Medina, në mënyrë që të siguronte mbrojtjen e saj kur të shkonte në Hudejbije. Pas kësaj erdhi fitorja e Hajberit, pasi kishte neutralizuar Kurejshët përmes marrëveshjes së Hudejbijes , dhe kështu me radhë.
Parimi i tetë: Strategjia profetike ishte e gjithanshme dhe fleksibël.
Ai ka pasë përdorur forcën e ashpër dhe forcën e butë, secilën në vendin dhe kohën e duhur. Interesi i myslimanëve kërkonte që ata të shpallnin menjëherë pas hixhretit, ndikimin e tyre në aspektin e sigurisë në Medinë, prandaj përparësi iu dha tregimit të forcës së ashpër, e cila u përfaqësua në ekspeditat dhe betejat ushtarake. Kështu, Profeti (a.s) për një vitë të tërë, i preokupoi Kurejshët dhe i pengoi karvanet e tyre pa hyrë në luftë të drejtpërdrejtë.
Pastaj u krijuan aleanca me fiset bregdetare si Xhuhejne, Damre dhe Gifar për të shtuar presionin ekonomik ndaj Kurejshëve dhe për të penguar tregtinë e tyre që kalonte përmes shkretëtirës. Kur rrethanat kërkuan përballje të drejtpërdrejtë ushtarake, Profeti (a.s) i udhëhoqi myslimanët në betejën e Bedrit, pastaj mbrojti Medinën në Uhud. Pasi Kurejshët i shteruan të gjitha opsionet e tyre në Hendek, Profeti (a.s) ndërroi strategji dhe kaloi nga mbrojtja në sulm, duke u shoqëruar me forcë të butë. Marrëveshja e Hudejbijes përfaqësonte një model ndryshe nga ajo që Kurejshët ishin mësuar dhe mbi të cilën kishin ndërtuar strategjinë e tyre. Ishte një pikë kthese e rëndësishme që Profeti (a.s) e projektoi me zgjuarsi, duke i futur Kurejshët në një kurth nga i cili nuk mundën të dilnin veçse duke nënshkruar një akt zyrtar të njohjes së ekzistencës islame.
E gjithë kjo ndodhi brenda gjashtë vitesh. Përgjatë gjithë kësaj përpjekjeje ushtarake dhe diplomatike, forca e butë e shoqëronte dhe e përkrahte në këtë përpjekje. Poetët e Profetit, si Hasani ibn Thabiti dhe Abdullah ibn Revaha, vepronin si zëdhënës zyrtarë të Medinës. Ata reagonin ndaj ngjarjeve dhe i përcillnin opinionit publik të gadishullit arab mendimet, qëndrimet dhe orientimet e myslimanëve.
Ndërkohë që Profeti (a.s) përballej me krerët e Kurejshëve dhe elitën e tyre, ai u drejtonte një fjalë të butë dhe të mëshirshme të dobëtëve të Mekës. Kjo u dëshmua, për shembull, në pranimin e tij për të rifilluar tregtinë e grurit mes Jemames dhe Mekës, pasi Kurejshët i kishin kërkuar ndërhyrje Profetit (a.s) pas ndodhisë që ndodhi me Thumame ibn Ethalin. Po ashtu, forca e butë u shfaq edhe në trajtimin etik që iu bë robërve të Bedrit dhe ndalimin e shpërfytyrimit të trupave të të vrarëve nga politeistët, edhe nëse kjo do të ishte në përputhje me parimin e reciprocitetit.
Do të shohim se morali i lartë dhe sjellja e urtë e Profetit (a.s) ishin dy faktorë të rëndësishëm në mbështetjen që morën myslimanët nga “Ahabishët” – një shtresë e margjinalizuar në Mekë – në përpjekjen e tyre për të hyrë në Mekë për umre gjatë vitit të Hudejbijes. Po ashtu, kjo ndikoi në shtimin e simpatisë së përgjithshme të njerëzve për drejtësinë e Profetit (a.s) dhe respektin e tij ndaj parimit të barazisë, në një shoqëri fisnore që madhëronte të mëdhenjtë dhe poshtëronte të dobëtit.
Në të vërtetë, Meka u pushtua në aspektin etik para se të pushtohej ushtarakisht. Prandaj banorët e saj nuk luftuan në vitin e çlirimit, por ia hapën portat Profetit (a.s) pa frikë, pa panik dhe pa drojë nga ndonjë hakmarrje.
Parimi i nëntë: Leximi strategjik i ngjarjeve nga ana e tij ishte metodik dhe objektiv.
Ai (a.s) vazhdimisht i jepte përparësi gjërave prioritare, në sajë të një leximi të saktë të ekuilibrave të fuqisë dhe një përllogaritje të hollësishme të pasojave. Ai (a.s) i jepte çdo çështjeje rëndësinë që meritonte dhe e vendoste në vendin e duhur, pa u ndikuar nga emocionet apo zemërimi.
Ai (a.s) tregonte butësi kur ajo ishte e përshtatshme, aq sa mund të mendoje se nuk kishte ashpërsi fare, dhe vendoste me vendosmëri atje ku kërkohej vendosmëri, aq sa të dukej se nuk e njihte butësinë. Gjithçka e nxirrte nga një lexim i saktë i fazës, kushteve dhe peshës strategjike të saj.
Kur u bë e qartë për të se Benu Kajnuka’ kishin planifikuar që ta tradhtonin, mori një vendim të prerë dhe urdhëroi dëbimin e tyre nga Medineja. Po ashtu veproi edhe me Benu Nadir. Kur pa se Benu Kurejdhat kishin marrë pjesë në komplotin për zhdukjen e Islamit nga Medineja, vendosi që ata të asgjësoheshin.
Mirëpo në lidhje me Abdullah ibn Ubejj ibn Selulin, ai (a.s) nuk ndërmorri vendim definitiv; nuk e vrau, nuk e burgosi, as e dëboi, përkundrazi me të u soll me butësi dhe mirësi. Tërë kjo vinte si rezultat i një vetëdijeje të thellë për shkallën dhe natyrën e dëmit që mund të sillte secila palë ndaj myslimanëve. Tri fiset hebreje përbënin rrezik ekzistencial dhe kishin ndërmarrë veprime për të dëmtuar myslimanët ushtarakisht, prandaj qëndrimi definitiv ndaj tyre ishte domosdoshmëri. Ndërkohë, Ibn Ubejj përhapte thashetheme dhe nxiste armiqësi ndaj myslimanëve, dhe sakaq kishte përkrahës dhe ndikim të madh në mesin e fisit Hazrexh. Megjithatë, rreziku i tij nuk ishte ekzistencial, pasi ai më shumë kishte fjalë sesa vepra. Ai i pati premtuar “Benu Kajnuka” dhe “Benu Nadir” se do i ndihmonte, por i braktisi dhe nuk i ndihmoi. Kishte mundësi të merrte kontrollin e Medines në betejën e Uhudit, kur ushtria muslimane ishte shpërndarë, por nuk e bëri. Ai ishte një “fenomen zhurmues”, dhe Profeti (a.s) vlerësoi se mënyra më e mirë për ta përballuar ishte duke bërë durim ndaj rrezikut të tij, por në të njëjtën kohë, ai (a.s) i fitoi zemrat e përkrahësve të tij dhe shmangu ndonjë acarim të mundshëm nga ana e tyre për shkak të tij.
Po ashtu ishte edhe çështja me fiset Huza’, të cilat ishin aleat të vjetër me Profetin (a.s), ndaj ai (a.s) mbajti marrëdhënie paqësore me ta. Por kur një degë e tyre – Benu Mustalik – u përpoq të dalë kundër kësaj aleance, ai (a.s) i luftoi, triumfoi, pastaj u martua me një grua prej tyre dhe në fund bëri paqe me ta.
Kurse përsa i përket fisit Damre, i cili ndodhej në rrugën nga kalonin karvanët e Kurejshëve, Profeti (a.s) udhëhoqi kundër tyre një nga ekspeditat e para, por kur ata iu nënshtruan pa luftë, nënshkroi me ta një marrëveshje paqeje.
Po kështu veproi edhe me fisin Xhuhejne, i fitoi krerët e tyre dhe i futi në zonën e sigurisë së Medines, duke i kthyer ata në aleatë të myslimanëve kundër Kurejshëve dhe karvaneve të tyre. Në këtë mënyrë, arriti një objektiv strategjik shumë të rëndësishëm: ndërprerjen dhe izolimin ekonomik të Kurejshëve.
E sa i përket fisit Gatafan, vlerësimi i tij ishte ndryshe. Ata ishin grupe fisnore beduine të përhapura në shkretëtirë, të njohura për bastisje dhe grabitje. Kështu që ndaj tyre ai (a.s) përdori një qasje të ndërmjetme, ndonjëherë i joshte me premtime me plaçkë lufte, e ndonjëherë i shmangte duke i kërcënuar me luftë, dhe gjithçka e bëri në kohën e vet dhe sipas një vlerësimi të saktë strategjik.
Kurse Kurejshët, që ishin armiku kryesor i myslimanëve, përballja me ta kaloi në disa faza; duke i goditur ekonomikisht, duke u përballur me ta ushtarakisht, e më pas bëri një marrëveshje armpushimi, gjithnjë në kohën dhe mënyrën e duhur.
Autor: Uedah Hanfer
Përktheu: Elton Harxhi
Bottom of Form
[1] – Buhariu dhe Muslimi.
