Shpallja e pavarësisë së Kosovës është bërë me 17 shkurt të vitit 2008 në ora 15:39 në Kuvendin e Republikës së Kosovës në Prishtinë. Në një mbledhje të jashtëzakonshme ku merrnin pjesë 109 nga gjithsej 120 deputetë, Kuvendi i Kosovës njëzëri shpalli Kosovën shtet të pavarur, sovran dhe demokratik.
Ligjshmëria e Shpalljes së Pavarësisë së Kosovës për një kohë ka qenë temë e diskutueshme. Sebia duke kundërshtuar Deklaratën e Pavarësisë së Kosovës kërkonte vlerësimin e vlefshmërisë ndërkombëtare dhe mbështetje në pozicionin e saj, gjoja se Deklarata e Pavarsisë së Kosovës ishte e paligjshme. Në vazhdën e kësaj ecurie, në tetor të vitit 2008, Serbia kërkroi një opinion këshillues nga Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë.
Më 22 korrik të vitit 2010, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë përmes një Vendimi Këshillëdhënës rikonfirmoi se Deklarata e Pavarësisë së Kosovës nuk ka shkelur asnjë nen të Ligjit Ndërkombëtar.
Historiku:
Shpjallja e Pavarësisë së Kosovës më 17 shkurt 2008, ishte kurorëzimi i një rrugëtimi të gjatë e të vështirë për qytetarët e Kosovës. Për vite me rradhë qytetarët e Kosovës vuajtën pasojat e spastrimit etnik nga regjimi serb i Sllobodan Millosheviqit, gjë e cila rezultoi më një Luftë Çlirimtare (1997-1999). Pas përfundimit të Luftës Çlirimtare të Kosovës u bë edhe vendosja e trupave paqeruajtëse ndërkombëtare të Kosovës.
Prej 13 qershorit të vitit 1999, kur forcat sebe u detyruan të largoheshin nga Kosova, ky vend administrohej nga Misioni i Organizatës së Kombeve të Bashkuara – UNMIK dhe Institucionet Vetëqeverisëse të Kosovës, Kuvendi, Presidenca dhe Qeveria.
Edhe pse Serbia nuk kishte kontroll mbi Kosovën, në rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit, disa herë përmendej se Kosova është proktetoriat i OKB-së, por juridikisht pjesë e Republikës Federale të Jugosllavisë.
Në nëntor të vitit 2005 nisi zyrtarisht procesi për statusin përfundimtar të Kosovës. Pas konsultimeve gjithëpërfshirëse, më 2 shkurt të vitit 2007, i dërguari special ndërkombëtar për statusin e Kosovës, Martti Ahtisari, dorëzoi propozimin e tij në Prishtinë dhe Beograd, për pavarësinë e kushtëzuar të Kosovës, hap që çoi drejt krijimit të shtetit të pavarur. Pasi u mbajtën disa raunde bisedimesh, Kosova u shpall e pavarur më 17 shkurt të vitit 2008.
Deklarata e Pavarësisë së Kosovës:
“Ne udhëheqësit e popullit tonë, të zgjedhur në mënyrë demokratike, nëpërmjet kësaj deklarare shpallim Kosovën shtet të pavarur dhe sovran. Kjo shpallje pasqyron vullnetin e popullit tonë dhe është në pajtueshmëri të plotë me rekomandimet e të dërguarit special të Kombeve të Bashkuara. Martti Ahtisari, dhe propozimin e tij gjithëpërfshirës për zgjidhjen e statusit të Kosovës.”
Leximi i Deklaratës të Pavarësisë së Kosovës është bërë nga kryeministri i atëhershëm i Kosovës, Hashim Thaçi, në prani të deputetëve të Kuvendit të Kosovës dhe Presidentit të Kosovës, në mbledhjen e mbajtur në kryeqendrën e Kosovës – Prishtinë, më 17 shkurt të vitit 2008. Deklarata e Pavarësisë së Kosovës u miratua në mënyrë unanime prej deputetëve të pranishëm në sallën e Kuvendit të Kosovës. Njëmbëdhjetë deputetë përfaqësues të pakicës serbe bojkotuan procedurën e votimit. Nëntë përfaqësues të pakicave të tjera etnike ishin pjesë e kourumit.
Terminologjia e deklarëtës thotë se pavarësia e Kosovës ëshë kufizuar në parimet e përcaktuara nga Plani Ahtisaarit. Ajo ia ndalon Kosovës të bashkohet me çfarëdo vendi tjetër, ofron vetëm kapacitete të kufizuara ushtarake, thotë se Kosova do të jetë në mbikqyrje ndërkombëtare dhe parashikon mbrojtjen e minoriteteve etnike. Version original i papirusit të deklaratës është nënshkruar nga delegatët po atë ditë. Teksti i deklaratës në gjuhën shqipe është i vetmi dokument autentik.
Reagimet:
Vendet ish-jugosllave:
Më 23 shkurt, 44 protestues kroatë u arrestuan pas djegies së flamurit serb, në sheshin kryesor të Zagrebit, pasi që protestuesit serbë sulmuan ambasadën kroate në Beograd.
Qindra demonstrues serbë të Bosnjës në Banjakullë më 26 shkurt 2008 u drejtuan për në zyrën e Ambasadës së Shteteve të Bashkuara, duke u përleshur me policinë përgjatë rrugës.
Në Malin e Zi, protesta u mbajtën në Podgoricë më 19 shkurt. Protestuesit tundnin flamujtë e Partisë Popullore Serbe dhe të Partisë Radikale Serbe. Partitë serbe të kryeruara nga Lista Serbe bënin thirrje për një protesë më 22 shkurt, për të protestuar ndaj Shpalljes së Pavarësisë së Kosovës.
Vendet e Bashkimit Evropian:
Më 18 shkurt 2008 presidenca e BE njoftoi se pas një dite bisedimesh të ashpra midis ministrave të jashtëm që vendet anëtare ishin të lira të vendosnin individualisht nëse do ta njohin pavarësinë e Kosovës. Shumica e shteteve anëtare të BE e kanë njohur Kosovën, por Qiproja, Greqia, Rumania, Sllovakia dhe Spanja vazhdojnë të mos e njohin. Disa personalitete spanjolle e kundërshtuan mënyrën e shpalljes së pavarësisë së Kosovës.
Pak para shpalljes së pavarësisë së Kosovës, BE aprovoi vendosjen e një misioni joushtarak 2000 anëtarësh për sundimin e ligjit: “EULEX”, për të zhvilluar më tej sektorin e policisë dhe drejtësisë në Kosovë. Të gjithë njëzet e shtatë vendet anëtare të BE miratuan mandatin “EULEX” duke përfshirë këtu edhe pakicën e pesë vendeve të BE që ende nuk e kanë njohur pavarësinë e Kosovës. Serbia ka pohuar se kjo është një okupim dhe se masat e BE-se janë të paligjshme.
Organizata e Kombeve të Bahkuara:
Pas një kërkese nga Rusia, Këshilli i Sigurimit i Kombeve të Bashkuara mbajti një sesion urgjent në pasditen e 17 shkurtit. Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara, Ban Ki-Moon, lëshoi një deklaratë asnjanjëse duke kërkuar nga të gjitha palët “të përmbahen nga çdo veprim i deklaratave që mund të rrezikojnë paqen, nxisin dhunën ose rrezikojnë sigurinë në Kosovë apo rajon”. Duke folur në emër të gjashtë vendeve – Belgjika, Kroacia, Franca, Gjermania, Italia dhe Shtetet e Bashkuara – ambasadori belg shprehu keqardhjen se Këshilli i Sigurimit nuk mund të bjerë dakord për rrugën përpara, por ky bllokim ka qenë shumë i qartë për disa muaj. Ngjarjet e sotme përfaqësojnë përfundimin e një procesi të statusit që ka shteruar të gjitha rrugët në ndjekje të një rezultati të negociuar.
Vendimi i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë:
Më 22 korrik 2010, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë me seli në Hagë shpalli Vendimin e saj për Shpalljen e Pavarësisë së Kosovës me të cilën vërtetonte se Deklarata e Kosovës për Pavarësi nuk ka shkelur të drejtën ndërkombëtare dhe se autorët e saj ishin duke vepruar në cilësinë e tyre si përfaqësues të popullit të Kosovës; pra jashtë kuadrit të Administratës së Përkoshme të Kombeve të Bashkuara dhe prandaj nuk ishin të detyruar me Kornizën Kushtetuese të Kosovës shpallur nga UNMIK ose nga UNSCR1244 që është i drejtuar vetëm për Shtetet Anëtare të Kombeve të Bashkuara dhe Organet e Kombeve të Bashkuara. Para shpalljes së deklaratës, Hashim Thaçi tha se nuk do të ketë asnjë fitues apo humbës dhe se unë pres që ky të jetë një vendim i saktë, në pajtim me vullnetin e qytetarëve të Kosovës. Nga ana e saj Kosova duhet të respektojë mendimin këshillues për pjesën e tij, Boris Tadiqi, presidenit i Serbisë, paralajmëroi se nëse Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë vendos një parim të ri, ajo do të shkaktojë një proces që do të krijonte disa vende të reja dhe do të destabilizonte shumë rajone në botë.
Burimi: Wikipedia
