Suneti – gjithashtu – është metodologji integruese, sepse besimi integrohet me njohjen ose thënë ndryshe shpallja me logjikën, për të qenë dritë mbi dritë ashtu sikurse thotë Allahu i Lartësuar në ajetin 35 të sures Nur[1].
Suneti është metodologji integruese, sepse legjislacioni integrohet me edukimin. Edukimi luan një rol të rëndësishëm në formimin dhe orientimin e njerëzve. Kurse – nga ana tjetër – legjislacioni luan rolin e tij të rëndësishëm duke vendosur masa mbrojtëse, obligative, disiplinuese dhe ndëshkuese. Edukimi nuk mund të bëjë pa legjislacionin, ashtu sikurse edhe legjislacioni nuk mund të bëjë pa edukimin. Prandaj edhe Profeti (a.s) ka aplikuar njëkohësisht si edukimin ashtu edhe legjislacionin.
Suneti është metodologji integruese, sepse autoriteti integrohet me të vërtetën, pushteti me Kuranin ose shteti me thirrjen islame. Allahu bën të mundur që nëpërmjet pushtetit të përhapet ajo që nuk mund të përhapet nëpërmjet Kuranit. Atë të cilin nuk e frenon e vërteta e frenon forca. Ai i cili sillet me ashpërsi ndaj thirrjes islame, e disiplinon shteti. Çdo rrethanë ka fushën e vet të veprimit dhe të pavërtetës nuk i lejohet që të sundojë mbi të. Profeti (a.s) ka qenë përfaqësues i Kuranit dhe i pushtetit njëkohësisht ose përfaqësuesi i thirrjes islame dhe shtetit njëkohësisht. Profeti (a.s) ishte ai i cili u printe njerëzve në namaz dhe ishte po ai i cili i udhëhiqte ata në beteja. Profeti (a.s) ishte ai cili gjykonte midis palëve dhe ishte po ai i cili i udhëhiqte ata në politikë. Profeti (a.s) ishte ai i cili i udhëhoqi njerëzit në kohë paqeje dhe në kohë lufte. Ai nuk ishte si Benu Israilët, të cilët në disa periudha kohe në çështjet e fesë kanë patur si udhëheqës profetin, kurse në çështjet e qeverisjes së shtetit kanë patur si udhëheqës mbretin. Ashtu sikurse na njofton Allahu në Kuran se Profeti që ishte dërguar në mesin e tyre u tha:“Allahu ka dërguar Talutin si mbretin tuaj.”[2]
Nga Profeti Muhamed (a.s) nuk është përcjellur ajo që është përcjellur nga Isai (a.s) se jeta është e ndarë mes Allahut dhe Çezarit, e thënë ndryshe feja i takon Allahut kurse qeverisja i takon Çezarit. Përkundrejt kësaj, Allahu e mësoi Profetin (a.s) të thoshte:“Në të vërtetë, namazi im, kurbani im, jeta ime dhe vdekja ime, i përkasin vetëm Allahut, Zotit të botëve. Ai nuk ka asnjë ortak. Kështu jam urdhëruar dhe unë jam i pari që i nënshtrohem Atij.”[3]
Kështu pra, Profeti (a.s) – nëpërmjet Kuranit dhe peshores – e ka pasë udhëhequr dhe orientuar Umetin e tij. Kush tregohej i padëgjueshëm ndaj atyre të dyjave, atë do ta disiplinonte forca e pushtetit, ashtu sikurse thotë Allahu i Lartësuar: “Ne i çuam të dërguarit Tanë me prova të qarta dhe bashkë me ta zbritëm Librat dhe peshoren; që njerëzit të veprojnë drejt. Ne e zbritëm edhe hekurin që në të ka forcë të madhe dhe dobi për njerëzit.”[4]
Shejh Ibn Tejmije ka thënë: Njerëzit kanë nevojë për një libër si udhërrëfyes dhe pushtetin si mbështetës. Allahu i Lartësuar thotë:“Por mjafton që Zoti të jetë udhërrëfyesi dhe mbështetësi yt.”[5]
Kjo metodologji manifestohet te integrimi i liderit me popullin. Lideri nuk është një engjëll që qëndron në qiell, por ai është një njeri që ecën mbi tokë. Liderit nuk i takon që të jetojë i vetmuar në faltore larg njerëzve. Përkundrazi ai duhet të rrijë me ta, të jetë me ta në gëzime dhe hidhërime, kur janë mirë dhe në raste fatkeqësish, ashtu sikurse ka pasë vepruar Profeti (a.s). Në raste krizash ai ishte njeriu i parë që ndjente uri dhe i fundit që ngopej. Në beteja ai ishte në ballë të tyre. Në namaz ishte ai prijësi. Në moral ai ishte shembull për të gjithë. Kur një i huaj vinte – i cili nuk e njihte atë – nuk arrinte të dallonte se kush ishte Profeti (a.s) dhe pyeste: Kush prej jush është Muhamedi? Kur shokët e tij ndërtuan xhaminë, mbartnin gurët dhe bashkë me ta i mbarte edhe ai (a.s) duke dhënë edhe ai ndihmesën e tij në ndërtimin e saj. Kjo i shtyu disa prej shokëve të tij të recitonin vargun e mëposhtëm:
Nëse Profeti punon e ne pushojmë
Atëherë ne jemi pa vlerë dhe marrim frymë kot
Nën hijen e kësaj metodologjie, besimtarët integrohen me njëri-tjetrin për të ndërtuar shoqërinë aq të dëshiruar dhe Umetin ideal me qëllim që t’ia përcjellin botës mesazhin e tyre. Të gjithë besimtarët – nëpërmjet integrimit dhe solidarizimit – janë përgjegjës ndaj këtij misioni, gjithsekush në llogoren e tij dhe sipas mundësisë që ka. Dijetari jep nga dituria e tij, i pasuri jep nga pasuria e tij, ai që ka famë ta shfrytëzojë famën e tij, ai që ka pushtet apo gëzon pozitë të lartë ta shfrytëzojë atë që posedon. Gjithësekush të kontribuojë sipas mundësisë sepse Allahu nuk e ngarkon dikënd më tepër se ç’mund të përballojë. Ai që është në rang më të ulët e deri tek ai që është në rangun më të lartë, gjithsekush sakrifikon duke dhënë sipas mundësisë duke qenë si një trup i vetëm, miq të njëri – tjetrit, besimtarë dhe besimtare. Allahu i Lartësuar thotë:“Besimtarët dhe besimtaret janë miq për njëri – tjetrin. Ata urdhërojnë që të bëhen vepra të mira dhe i ndalojnë të këqijat; falin namazin, japin zeqatin dhe i binden Allahut dhe të Dërguarit të Tij. Këta janë ata që do t’i mëshirojë Allahu, se Allahu me të vërtetë, është i Plotfuqishëm dhe i Urtë.”[6]
Autor: Jusuf Kardavi
Përktheu: Elton Harxhi
[1] – Allahu i Lartësuar thotë: “Allahu është Drita e qiejve dhe e Tokës. Drita e Tij shëmbëllen me atë të një kamareje, në të cilën ndodhet një llambë. Llamba është në një kristal, kurse kristali është si një yll i shndritshëm. Ajo (llamba) ndizet nga druri i bekuar i ullirit, as lindor, as perëndimor, ndërsa vaji i saj shkëlqen edhe pa e prekur zjarri. Dritë sipër dritës. Allahu udhëzon drejt dritës së Tij kë të dojë dhe paraqet shembujt për njerëzit. Allahu është i Dijshëm për çdo gjë.” Sure Nur: 35.
[2] – Sure Bekare: 247.
[3] – Sure En’am: 162 – 163.
[4] – Sure Hadid: 25.
[5] – Sure Furkan: 31.
[6] – Sure Teube: 71.
